Wolny rynek to system gospodarczy, w którym ceny, produkcja i dystrybucja dóbr i usług są kształtowane przez podaż i popyt, bez ingerencji państwa lub innych sił zewnętrznych. Wolny rynek jest często uważany za najbardziej efektywny i sprawiedliwy sposób alokacji zasobów, ponieważ zapewnia konkurencję, innowację i wybór dla konsumentów i producentów. Wolny rynek jest również zgodny z zasadą własności prywatnej, która uznaje prawo jednostek do dysponowania swoimi dobrami i usługami według własnego uznania.
Jednak nie jest wolny od wad i ograniczeń. Wolny rynek często nie bierze pod uwagę kosztów i korzyści społecznych i środowiskowych związanych z produkcją i konsumpcją dóbr i usług, które mogą prowadzić do nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych, zanieczyszczenia środowiska, nierówności społecznej, monopoli, spekulacji, korupcji i innych negatywnych zjawisk. Jest również podatny na zakłócenia i kryzysy spowodowane przez zmiany zmiany klimatu, wyczerpanie zasobów, niestabilność rynkowa czy zmiany demograficzne.
W obliczu tych wyzwań i zagrożeń, coraz więcej głosów wzywa do zmiany paradygmatu gospodarczego, który uwzględniałby nie tylko aspekty ekonomiczne, ale także społeczne i środowiskowe. Dwie koncepcje, które zdobywają coraz większą popularność i uznanie w tym kontekście, to ESG (ang. Environmental, Social and Governance) i ekonomia cyrkularna (ang. Circular Economy).
„Gospodarka o obiegu zamkniętym to przyszłość, w której zasoby są wykorzystywane w sposób bardziej zrównoważony, a odpady są minimalizowane. To model, który pozwala nam osiągnąć równowagę między wzrostem gospodarczym a ochroną środowiska: – Janez Potočnik
ESG
ESG to akronim oznaczający środowisko (E), społeczeństwo (S) i ład korporacyjny (G). ESG odnosi się do zbioru kryteriów oceny wpływu organizacji na te trzy obszary. ESG jest coraz częściej stosowane przez inwestorów, klienci, pracownicy, dostawcy, regulator i społeczność lokalna, jako sposób na ocenę i ujawnianie wpływu organizacji na zrównoważony rozwój. ESG pomaga organizacjom identyfikować i zarządzać ryzykiem oraz szansami związanymi z obszarami środowiska, ładu korporacyjnego i odpowiedzialności społecznej, ESG pomaga i pokazuje koncepcje, jak tworzyć wartość dla siebie i dla interesariuszy organizacji.
GOZ czyli Ekonomia Cyrkularna
Ekonomia cyrkularna to model produkcji i konsumpcji, który zmniejsza ilość odpadów i emisji poprzez maksymalne wykorzystanie i odzyskiwanie zasobów w zamkniętym obiegu. Ekonomia cyrkularna opiera się na trzech zasadach: zapobieganie powstawaniu odpadów, przedłużanie żywotności produktów i regeneracja systemów naturalnych. Ekonomia cyrkularna ma na celu zmniejszenie negatywnego wpływu działalności gospodarczej na środowisko i społeczeństwo, a także zwiększenie efektywności, innowacyjności i konkurencyjności.
ESG i ekonomia cyrkularna są ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie się wzmacniają. Z jednej strony, ekonomia cyrkularna wymaga raportowania ESG, aby mierzyć i komunikować swoje osiągnięcia, korzyści i wyzwania. Z drugiej strony, raportowanie ESG wymaga ekonomii cyrkularnej, aby poprawić swoją jakość, spójność i porównywalność. Obie koncepcje są również wspierane przez rosnące wymagania regulacyjne i standardy dotyczące zrównoważonego rozwoju.
ESG lub Ekonomia Cyrkularna – razem czy osobno
Jak więc podjąć świadome podjąć świadome i odpowiedzialne decyzje na rzecz ESG i ekonomii cyrkularnej? Czy ESG i ekonomia cyrkularna są nie tylko koniecznością, ale także szansą na tworzenie wartości dla organizacji i jej interesariuszy. Czy zatem ESG i ekonomia cyrkularna oznaczają koniec czy początek wolnego rynku?
Wdrożenie ESG i ekonomii cyrkularnej to nie tylko kwestia etyki i społecznej odpowiedzialności, ale także strategiczna inwestycja w przyszłość organizacji. ESG i ekonomia cyrkularna mogą przynieść organizacji wiele korzyści. Oto niektóre z nich:
- Oszczędność kosztów i zasobów poprzez redukcję odpadów, emisji i zużycia energii. Według raportu @EllenMacArthurFoundation, zastosowanie zasad ekonomii cyrkularnej w sektorze produkcji i konsumpcji żywności, mobilności i budownictwa mogłoby zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych o 55% do 2050 roku w porównaniu z obecnym scenariuszem. Ponadto, według raportu KPMG, organizacje, które ujawniają informacje ESG, osiągają niższe koszty kapitału własnego (o 0,28 punktu procentowego) i dłużnego (o 0,18 punktu procentowego) niż organizacje, które tego nie robią.
- Zwiększenie efektywności i innowacyjności poprzez lepsze wykorzystanie i odzyskiwanie zasobów oraz tworzenie nowych produktów i usług. Według raportu World Economic Forum, ekonomia cyrkularna może stworzyć nowe możliwości rynkowe o wartości ponad 4,5 biliona dolarów do 2030 roku, poprzez wprowadzanie nowych modeli biznesowych, takich jak usługi zamiast własności, współdzielenie, leasing, recykling, re-manufaktura i regeneracja. Ponadto, według raportu Accenture, ekonomia cyrkularna może być źródłem innowacji i konkurencyjności dla europejskich przedsiębiorstw, ponieważ 32% z nich uważa, że ekonomia cyrkularna pozwala im na tworzenie nowych produktów i usług, a 28% uważa, że pozwala im na zwiększenie udziału w rynku.
- Poprawa reputacji i wiarygodności poprzez transparentne i wiarygodne ujawnianie informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Według raportu KPMG, raportowanie ESG jest kluczowym elementem budowania zaufania i reputacji wśród interesariuszy, ponieważ 93% z nich uważa, że raportowanie ESG jest ważne lub bardzo ważne dla oceny działalności organizacji. Ponadto, według raportu Deloitte, raportowanie ESG jest również sposobem na wyróżnienie się na rynku i przyciągnięcie uwagi potencjalnych klientów, partnerów i talentów, ponieważ 43% konsumentów preferuje produkty i usługi od firm odpowiedzialnych społecznie i środowiskowo.
- Zbudowanie zaufania i lojalności interesariuszy poprzez angażowanie ich w dialog i współpracę na rzecz zrównoważonego rozwoju. Według raportu EY, raportowanie ESG jest narzędziem komunikacji i zaangażowania interesariuszy, ponieważ 79% z nich uważa, że raportowanie ESG pomaga im lepiej zrozumieć strategię i cele organizacji, a 75% uważa, że raportowanie ESG pomaga im lepiej ocenić ryzyka i szanse organizacji. Ponadto, według raportu BCG, ekonomia cyrkularna jest sposobem na tworzenie wartości wspólnej dla organizacji i interesariuszy, ponieważ 47% konsumentów jest skłonnych zapłacić więcej za produkty cyrkularne, a 54% dostawców jest skłonnych podzielić się kosztami przejścia na modele cyrkularne.
- Zmniejszenie ryzyka i zwiększenie odporności poprzez identyfikację i zarządzanie zagrożeniami i szansami związanymi z zrównoważonym rozwojem. Według raportu PwC, raportowanie ESG jest narzędziem zarządzania ryzykiem i szansami, ponieważ 72% organizacji uważa, że raportowanie ESG pomaga im identyfikować istotne zagrożenia dla ich działalności, a 68% uważa, że raportowanie ESG pomaga im identyfikować istotne możliwości rozwoju. Ponadto, według raportu McKinsey, ekonomia cyrkularna jest sposobem na zwiększenie odporności organizacji na zmiany otoczenia, takie jak zmiany klimatu, wyczerpanie zasobów, niestabilność rynkowa czy zmiany demograficzne. Według raportu McKinsey, ekonomia cyrkularna może pomóc organizacjom zredukować swoją zależność od niestabilnych i drogich surowców, zwiększyć elastyczność i zdolność adaptacji do zmieniających się warunków rynkowych i regulacyjnych, a także poprawić odporność na szoki i zakłócenia w łańcuchach dostaw.
- Tworzenie wartości dodanej dla organizacji i interesariuszy poprzez generowanie pozytywnego wpływu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Według raportu BlackRock raportowanie ESG jest źródłem tworzenia wartości dla organizacji i interesariuszy, ponieważ 88% organizacji, które ujawniają informacje ESG, osiąga lepsze wyniki finansowe, a 80% organizacji, które ujawniają informacje ESG, ma lepszą reputację i lojalność interesariuszy. Ponadto, według raportu Accenture, ekonomia cyrkularna jest sposobem na generowanie pozytywnego wpływu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny, ponieważ 33% organizacji uważa, że ekonomia cyrkularna pozwala im na poprawę jakości życia i dobrostanu ludzi, a 31% uważa, że ekonomia cyrkularna pozwala im na ochronę i przywracanie środowiska naturalnego
Jak wdrożyć ESG i ekonomię cyrkularną do firmy?
Aby wdrożyć ESG i ekonomię cyrkularną w praktyce, menedżerowie i zarządzający organizacjami powinni podjąć szereg działań, które doprowadzą do przygotowania „gruntu” pod nadchodzące zmiany organizacyjne i operacyjne. Co więc zatem robić?
- Po pierwsze zdefiniować wizję i cele zrównoważonego rozwoju dla swojej organizacji, uwzględniając potrzeby i oczekiwania interesariuszy oraz globalne trendy i cele zrównoważonego rozwoju.
- Po drugie przeprowadzić diagnozę obecnego stanu organizacji pod kątem ESG i ekonomii cyrkularnej, identyfikując mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia oraz luki i bariery.
- Po trzecie opracować strategię i plan działania na rzecz wdrożenia ESG i ekonomii cyrkularnej, określając priorytety, cele, wskaźniki, działania, odpowiedzialności, zasoby, terminy i koszty.
No i po czwarte wdrożyć strategię i plan działania na rzecz ESG i ekonomii cyrkularnej, angażując interesariuszy w proces zmiany, stosując najlepsze praktyki i narzędzia oraz monitorując postępy i wyniki.
Co zatem, z pytaniem z początku?
Czy ESG i ekonomia cyrkularna oznaczają koniec czy początek wolnego rynku?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jednocześnie można argumentować, że ESG i ekonomia cyrkularna ograniczają wolność rynku, ponieważ wprowadzają dodatkowe wymagania i ograniczenia dla producentów i konsumentów, podatki ekologiczne, certyfikaty zrównoważonego rozwoju czy systemy zwrotu i recyklingu, z drugiej strony, można argumentować, że ESG i ekonomia cyrkularna poszerzają wolność rynku, ponieważ tworzą nowe możliwości i korzyści dla producentów i konsumentów, takie jak oszczędność kosztów i zasobów, zwiększenie efektywności i innowacyjności, poprawa reputacji i wiarygodności, zbudowanie zaufania i lojalności interesariuszy, zmniejszenie ryzyka i zwiększenie odporności oraz tworzenie wartości dodanej dla organizacji i interesariuszy.
W mojej opinii ESG i ekonomia cyrkularna nie są ani końcem, ani początkiem wolnego rynku, ale jego ewolucją. Obie nie negują zasady wolnego rynku, ale dostosowują ją do zmieniających się warunków i potrzeb, również obie nie eliminują konkurencji, ale zmieniają jej kryteria.
ESG i ekonomia cyrkularna nie zabierają wyboru, ale dodają wartość. ESG i ekonomia cyrkularna nie narzucają rozwiązań, ale stymulują inicjatywy. ESG i ekonomia cyrkularna nie są zagrożeniem dla wolnego rynku, ale szansą na jego ulepszenie. Wierzę, że ESG i ekonomia cyrkularna są nie tylko zgodne z zasadą wolnego rynku, ale także jej ewolucją. Zachęcam wszystkich menedżerów do podjęcia wyzwania i przekształcenia swojej organizacji w lidera zrównoważonej gospodarki.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej Kliknij Tutaj
Podzielić się swoimi doświadczeniami i opiniami na ten temat, serdecznie zapraszam do komentowania i udostępniania.
Dziękuję za przeczytanie tego artykułu do końca. 😊
